INFOdoradca+ Informacje o zawodach - Powiatowy Urząd Pracy dla Powiatu Nowosądeckiego

Introligator poligraficzny 732303

• Introligator.

W Międzynarodowym Standardzie Klasyfikacji Zawodów ISCO-08 odpowiada grupie:

• 7323 Print finishing and binding workers.

Według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007):

• Sekcja C – Przetwórstwo przemysłowe.

Notka metodologiczna

Opis informacji o zawodzie opracowano na podstawie:

• analizy źródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, międzynarodowe), źródeł internetowych oraz wyników badań i analiz prowadzonych w projekcie SPO RZL (2006–2007) „Opracowanie i upowszechnianie krajowych standardów kwalifikacji zawodowych”,
• analizy opisu zawodu zamieszczonego w wyszukiwarce opisów zawodów na Wortalu Publicznych Służb Zatrudnienia,
• badań ankietowych prowadzonych w projekcie INFODORADCA+ w maju 2018 r.,
• zebranych opinii od recenzentów, członków panelu ewaluacyjnego oraz zespołu ds. walidacji i jakości informacji o zawodach.

Autorzy i eksperci opiniujący

Zespół Ekspercki:

• Jakub Klus – Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych S.A., Warszawa.
• Katarzyna Maćkowska – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.
• Marcin Malinowski – Ergo BTL Sp. z o.o. sp.k., Warszawa.

Zespół ds. walidacji i jakości informacji o zawodzie:

• Krzysztof Symela – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.
• Joanna Tomczyńska – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.
• Ireneusz Woźniak – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.

Recenzenci:

• Magdalena Fijałkowska – Technikum nr 18, Łódź.
• Wojciech Pilc – Zespół Szkół Poligraficznych im. Mikołaja Reja, Łódź.

Panel ewaluacyjny – przedstawiciele partnerów społecznych:

• Mirosław Pawlak – Wielkopolski Związek Pracodawców LEWIATAN, Poznań.
• Czesława Sońta – Związek Zawodowy Poligrafów, Warszawa.

Data (rok) opracowania opisu informacji o zawodzie: 2018 r.

Introligator poligraficzny wykonuje pracę polegającą na wykonywaniu druków luźnych ³, łączonych ⁴ oraz opraw ¹⁸ z materiałów introligatorskich zadrukowanych i niezadrukowanych, a także wykonywania prostych czynności na introligatorskich liniach potokowych ⁶.

Opis pracy

Introligator poligraficzny nadaje formę użytkową materiałom poligraficznym – wykonuje druki luźne, łączone i oprawy. Druki luźne, np. ulotki, plakaty, wizytówki wymagają niewielkiej obróbki introligatorskiej, w tym m.in.: krojenia, uszlachetnienia ²⁷ lub składania druku. Druki łączone (kalendarze, bloczki) wymagają dodatkowych operacji introligatorskich, takich jak: spiralowanie ²⁶, listwowanie ¹⁰, oklejanie ¹⁴ lub innych.

Najbardziej wymagającą pracą introligatora poligraficznego jest wykonywanie opraw introligatorskich, tj. opraw prostych ¹⁹, złożonych ²¹ oraz specjalnych ²⁰. Przy wykonywaniu opraw introligator poligraficzny przygotowuje wkłady ²⁹ i okładki oraz łączy te elementy w całość. W zależności od rodzaju oprawy wykonywane są różne operacje technologiczne.

Ponadto introligator poligraficzny może zajmować się naprawą opraw bądź starodruków.

Sposoby wykonywania pracy

W swojej pracy introligator poligraficzny stosuje metody, techniki i procedury związane m.in. z:

• dobieraniem materiałów używanych do prac introligatorskich,
• dokonywaniem obróbki druków luźnych,
• wykonywaniem druków łączonych,
• wykonywaniem składek ²⁵, kompletowaniem ⁸ wkładów i w przypadku niezgodności korygowaniem ich,
• wykonywaniem okładek,
• łączeniem wkładu z okładką,
• obsługiwaniem urządzeń introligatorskich,
• wykonywaniem prostych czynności na introligatorskich liniach potokowych,
• wykonywaniem uszlachetniania druków,
• wykonywaniem zdobienia okładek ³³ i druków,
• ocenianiem jakości wykonanego produktu,
• naprawianiem uszkodzonych opraw,
• pakowaniem wyrobów introligatorskich.

Więcej szczegółowych informacji znajduje się w sekcjach: 3.1. Zadania zawodowe oraz 3.2. Kompetencja zawodowa.

Warunki pracy

Introligator poligraficzny pracuje w halach produkcyjnych firm lub przedsiębiorstw introligatorskich, w wydziałach zakładów poligraficznych bądź instytucjach zajmujących się wykonywaniem produktów introligatorskich. Praca jest wykonywana z reguły w pomieszczeniach posiadających dobre oświetlenie dzienne i/lub sztuczne oraz systemy klimatyzacji powietrza.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.1. Możliwości podjęcia pracy w zawodzie.

Wykorzystywane maszyny i narzędzia pracy

Introligator poligraficzny do pracy wykorzystuje:

• proste przyrządy introligatorskie, takie jak np.:
  • kostki służące do łamania ręcznego arkuszy,
  • nożyce,
  • prasy ręczne,
  • pędzle i wałki do nakładania kleju;
• urządzenia i maszyny do wykonywania jednostkowych operacji introligatorskich, w tym m.in.:
  • krajarki jednonożowe ⁷,
  • bigówki ²,
  • złamywarki ³⁵,
  • zbierarki ³²,
  • zszywarki drutem ³⁶,
  • niciarki ¹³,
  • oklejarki ¹⁵,
  • krajarki trójnożowe,
  • laminówki ⁹,
  • prasy tłoczące ²³,
  • maszyny do zaokrąglania grzbietów ³¹ i oporkowania ¹⁷ grzbietów wkładu ⁵,
  • maszyny do rowkowania opraw złożonych.

Organizacja pracy

Introligator poligraficzny w zależności od miejsca czy organizacji pracy w zakładzie może pracować indywidualnie lub zespołowo. Osoby w tym zawodzie pracują w systemie jedno- lub wielozmianowym.

Zagrożenia mające wpływ na bezpieczeństwo pracy człowieka

Introligator poligraficzny może być narażony na zagrożenia:

• chemiczne (ze względu na składniki klejów, środków myjących, które mogą wywołać np. zatrucia),
• mechaniczne (zmiażdżenia, stłuczenia spowodowane przez ruchome części maszyn introligatorskich),
• pyłu z papieru i kartonu oraz proszku wykorzystywanego przeciw odciąganiu farb offsetowych,
• hałasu maszyn i narzędzi introligatorskich.

Pracownik wykonujący zadania zawodowe w zakresie wykonywania opraw może mieć do czynienia z substancjami niebezpiecznymi, m.in.:

• rozpuszczalnikami,
• organicznymi związkami chemicznymi,
• czyściwem nasączonym rozpuszczalnikami,
• klejami.

Wymagania psychofizyczne

Dla pracownika wykonującego zawód introligatora poligraficznego ważne są:

w kategorii wymagań fizycznych

• sprawność układu mięśniowo-szkieletowego,
• dobra ogólna wydolność fizyczna,
• sprawność narządu wzroku,
• sprawność układu kostno-stawowego,
• sprawność narządu równowagi;

w kategorii sprawności sensomotorycznych

• ostrość wzroku,
• rozróżnianie barw,
• spostrzegawczość,
• koordynacja wzrokowo-ruchowa,
• zmysł równowagi,
• czucie dotykowe,
• zręczność rąk i palców;

w kategorii sprawności i zdolności

• uzdolnienia techniczne,
• zdolność koncentracji uwagi,
• podzielność uwagi,
• gotowość do współdziałania w zespole;

w kategorii cech osobowościowych

• dokładność,
• samodzielność,
• odpowiedzialność,
• wysoka samodyscyplina,
• wytrzymałość na długotrwały wysiłek.

Więcej informacji znajduje się w sekcjach: 3.3. Kompetencje społeczne; 3.4. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu.

Wymagania zdrowotne

W zawodzie introligator poligraficzny wymagana jest wysoka ogólna sprawność fizyczna, dobry wzrok i spostrzegawczość. Przeciwwskazaniem do wykonywania zawodu są m.in.:

• wady wzroku niedające się skorygować szkłami optycznymi,
• nierozróżnianie barw,
• brak widzenia obuocznego,
• brak zdolności manualnych,
• obniżona sprawność ruchowa kończyn górnych i dolnych,
• przewlekłe schorzenia układu oddechowego,
• zaburzenia równowagi i świadomości.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.4. Możliwości zatrudnienia osób niepełnosprawnych w zawodzie.

Wykształcenie niezbędne do podjęcia pracy w zawodzie

Do podjęcia pracy w zawodzie introligator poligraficzny preferowane jest wykształcenie na poziomie branżowej szkoły I stopnia (dawniej zasadnicza szkoła zawodowa) w zawodzie szkolnym introligator lub wykształcenie rzemieślnicze w tym samym zawodzie.

Tytuły zawodowe, kwalifikacje i uprawnienia niezbędne/preferowane do podjęcia pracy w zawodzie

Pracę w zawodzie introligator poligraficzny może wykonywać osoba, która:

• została przyuczona do zawodu i uzyskała doświadczenie w trakcie wykonywania pracy,
• posiada dyplom potwierdzający kwalifikacje pełne w zawodzie pokrewnym (szkolnym) introligator – po zdaniu egzaminu organizowanego przez Okręgowe Komisje Egzaminacyjne,
• posiada świadectwo potwierdzające kwalifikację AU.16 Realizacja procesów introligatorskich, wyodrębnioną w zawodzie introligator – po ukończeniu kwalifikacyjnego kursu zawodowego i zdaniu egzaminu organizowanego przez Okręgowe Komisje Egzaminacyjne,
• posiada świadectwo czeladnicze i/lub dyplom mistrzowski w zawodzie pokrewnym introligator, nadawane w ramach kształcenia rzemieślniczego, po zdaniu egzaminu organizowanego przez Izby Rzemieślnicze,
• posiada suplementy Europass (w języku polskim i angielskim) do dokumentów potwierdzających kwalifikacje w zawodzie introligator.

Dodatkowym atutem przy zatrudnianiu introligatora poligraficznego jest posiadanie zaświadczeń i certyfikatów potwierdzających udział w szkoleniach oraz nabycie wiedzy i umiejętności w zakresie obsługi maszyn introligatorskich.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.2. Instytucje oferujące kształcenie, szkolenie i/lub potwierdzanie kompetencji w ramach zawodu.

Możliwości rozwoju zawodowego i awansu

Introligator poligraficzny może:

• rozpocząć pracę od stanowiska pomocnika introligatora, a następnie wraz z nabyciem doświadczenia zawodowego awansować na samodzielne stanowisko,
• awansować na stanowisko brygadzisty, np. po uzyskaniu kwalifikacji AU.43 Planowanie i kontrola produkcji poligraficznej w zawodzie technik procesów introligatorskich – po ukończeniu kwalifikacyjnego kursu zawodowego i zdaniu egzaminu organizowanego przez Okręgowe Komisje Egzaminacyjne,
• po potwierdzeniu kwalifikacji AU.16 Realizacja procesów introligatorskich uzyskać dyplom potwierdzający kwalifikacje w zawodzie pokrewnym technik procesów introligatorskich – po potwierdzeniu kwalifikacji AU.43 Planowanie i kontrola produkcji poligraficznej oraz uzyskaniu wykształcenia średniego (technikum lub branżowa szkoła II stopnia),
• uzyskać tytuł czeladnika, a następnie mistrza w zawodzie rzemieślniczym pokrewnym introligator,
• po zdaniu matury i ukończeniu uczelni wyższej na kierunku np. papiernictwo i poligrafia awansować na stanowisko kierownicze,
• założyć i prowadzić działalność gospodarczą w zakresie usług introligatorskich,
• rozszerzać kompetencje zawodowe poprzez kształcenie/szkolenie w zawodach pokrewnych.

Możliwości potwierdzania kompetencji

Obecnie (2018 r.) w zawodzie introligator poligraficzny nie ma możliwości potwierdzania kompetencji zawodowych w systemie szkolnym.

Istnieje możliwość potwierdzania kompetencji przydatnych do wykonywania zawodu introligator poligraficzny w zawodzie pokrewnym (szkolnym) introligator w zakresie kwalifikacji AU.16 Realizacja procesów introligatorskich.

Alternatywną drogę potwierdzania kompetencji oferuje system nauki zawodu w rzemiośle, który umożliwia uzyskanie tytułu czeladnika, a następnie mistrza w zawodzie pokrewnym introligator. Dokumentami potwierdzającymi te tytuły są odpowiednio: świadectwo czeladnicze oraz dyplom mistrzowski.

Introligator poligraficzny może uzyskać dodatkowe uprawnienia do obsługi specjalistycznych maszyn i urządzeń na podstawie szkoleń organizowanych przez stowarzyszenia i organizacje branżowe oraz instytucje działające na rynku szkoleniowym lub producentów maszyn i urządzeń introligatorskich. Mogą to być uprawnienia do obsługi np.:

• krajarek jednonożowych lub trójnożowych,
• złamywarek i niciarek,
• oklejarek,
• laminówek.

Więcej informacji można uzyskać w Bazie Usług Rozwojowych https://uslugirozwojowe.parp.gov.pl/ oraz Zintegrowanym Rejestrze Kwalifikacji https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl

Osoba zatrudniona w zawodzie introligator poligraficzny może rozszerzać swoje kompetencje zawodowe w zawodach pokrewnych:

Pracownik w zawodzie introligator poligraficzny wykonuje różnorodne zadania, do których należą w szczególności:

• Z1 Przygotowywanie i dobieranie materiałów, urządzeń i maszyn do wykonywania procesów introligatorskich.
• Z2 Wykonywanie druków luźnych i łączonych.
• Z3 Wykonywanie i naprawianie opraw introligatorskich oraz wykonywanie prostych czynności na potokowych liniach introligatorskich.
• Z4 Konserwowanie maszyn i urządzeń introligatorskich.

Kompetencja zawodowa Kz1: Realizowanie procesów wytwarzania druków luźnych, łączonych oraz opraw introligatorskich obejmuje zestaw zadań zawodowych Z1, Z2, Z3, Z4, do realizacji których wymagane są odpowiednie zbiory wiedzy i umiejętności.

Pracownik w zawodzie introligator poligraficzny powinien posiadać kompetencje społeczne niezbędne do prawidłowego i skutecznego wykonywania zadań zawodowych.

W szczególności pracownik jest gotów do:

• Ponoszenia odpowiedzialności za skutki podejmowanych działań związanych z wykonywaniem prac introligatorskich.
• Podejmowania współpracy w zespole pracowniczym w zakresie wykonywanej pracy.
• Brania odpowiedzialności za powierzone mienie (maszyny i narzędzia) oraz zdrowie osób współpracujących na hali produkcyjnej.
• Prowadzenia konsultacji i podejmowania decyzji w ważnych kwestiach na rzecz usprawnienia procesu produkcji.
• Doskonalenia własnych kompetencji zawodowych w celu zwiększenia produktywności i jakości oferowanych produktów.
• Kierowania się etyką zawodową i obowiązującymi przepisami właściwymi dla branży poligraficznej.

Pracownik powinien mieć zdolność właściwego wykonywania zadań zawodowych i predyspozycje do rozwoju zawodowego. Dlatego wymaga się od niego odpowiednich kompetencji kluczowych. Zostały one zilustrowane w formie profilu (rys. 1) ukazującego ważność kompetencji kluczowych dla zawodu introligator poligraficzny.

Rys. 1. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu introligator poligraficzny

Uwaga:

Wykaz kompetencji kluczowych opracowano na podstawie wykazu stosowanego w Międzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Dorosłych − projekt PIAAC (OECD).

Kompetencje zawodowe pracownika w zawodzie introligator poligraficzny nawiązują do opisów poziomów Polskiej Ramy Kwalifikacji.

Opis zawodu, zadań zawodowych i wymagań kompetencyjnych może stanowić materiał informacyjny dla przygotowania (lub aktualizacji) opisów kwalifikacji wprowadzanych do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji (ZSK). Więcej informacji:

• Zintegrowany System Kwalifikacji: https://www.kwalifikacje.gov.pl
• Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji: https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl

Introligator poligraficzny może podjąć pracę w:

• zakładach poligraficznych,
• introligatorniach,
• punktach tzw. małej poligrafii, świadczących usługi oprawiania różnego rodzaju druków.

Introligator poligraficzny może założyć i prowadzić własną działalność gospodarczą np. w zakresie wykonywania druków luźnych, łączonych i opraw lub naprawy starodruków.

Kształcenie

Obecnie (2018 r.) w ramach systemu kształcenia zawodowego w Polsce nie przygotowuje się kandydatów do pracy w zawodzie introligator poligraficzny.

Kompetencje przydatne do wykonywania zawodu introligator poligraficzny można uzyskać:

• podejmując kształcenie w branżowej szkole I stopnia w zawodzie pokrewnym introligator,
• na kwalifikacyjnych kursach zawodowych w zakresie kwalifikacji AU.16 Realizacja procesów introligatorskich, organizowanych przez:
• publiczne szkoły prowadzące kształcenie zawodowe,
• niepubliczne szkoły posiadające uprawnienia szkół publicznych, prowadzące kształcenie zawodowe,
• publiczne i niepubliczne placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego, ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego,
• instytucje rynku pracy prowadzące działalność edukacyjno-szkoleniową,
• podmioty prowadzące działalność oświatową na podstawie ustawy Prawo przedsiębiorców.
• w ramach kształcenia rzemieślniczego (z udziałem pracodawców rzemieślników) w zawodzie pokrewnym introligator.

Kwalifikację właściwą dla zawodu introligator potwierdzają odpowiednio: Okręgowe Komisje Egzaminacyjne oraz Izby Rzemieślnicze.

Szkolenie

Szkolenie dla kandydatów do pracy i pracowników w zawodzie introligator poligraficzny może być organizowane na własne potrzeby przez firmy świadczące usługi introligatorskie.

Dostawcy maszyn i urządzeń introligatorskich oferują szkolenia dotyczące:

• obsługi i konserwacji maszyn introligatorskich,
• zasad działania systemów introligatorskich,
• możliwości produkcyjnych maszyn introligatorskich.

Organizowane są również jedno- lub dwudniowe warsztaty introligatorskie o tematyce rzemieślniczego szycia i oprawy książek (w ofercie takie warsztaty ma np. Muzeum Powstania Warszawskiego).

Obecnie (2018 r.) wynagrodzenie miesięczne w zawodzie introligator poligraficzny wynosi od 2180 zł do 3400 zł brutto. Doświadczeni introligatorzy poligraficzni mogą liczyć na wynagrodzenia zbliżone do górnej granicy tego przedziału.

Poziom wynagrodzenia uzależniony jest m.in. od:

• szczegółowego zakresu zadań,
• rodzaju wykorzystywanych narzędzi i maszyn introligatorskich,
• sytuacji na lokalnym rynku pracy,
• rodzaju pracodawcy i wielkości firmy.

W zawodzie introligator poligraficzny jest możliwe zatrudnienie osób niepełnosprawnych. Warunkiem niezbędnym jest identyfikacja indywidualnych barier i dostosowanie technicznych i organizacyjnych warunków środowiska oraz stanowiska pracy dla potrzeb zatrudnienia osób:

• słabosłyszących (03-L), pod warunkiem zapewnienia im odpowiedniej pomocy technicznej oraz właściwego przygotowania środowiska i stanowiska pracy,
• z dysfunkcją narządu wzroku (04-O), jeśli posiadana wada jest skorygowana odpowiednimi szkłami optycznymi lub soczewkami kontaktowymi, które zapewnią ostrość widzenia,
• z niewielką dysfunkcją kończyn dolnych (05-R), która nie wyklucza stania i chodzenia,
• z niewielkimi zaburzeniami mowy (03-L).